زن و کیفیت حضور او در اجتماع از منظر قرآن (2)

درباره حضور زن در اجتماع، پرسش هایى مى تواند مطرح باشد; از جمله اینکه زن چگونه و به چه کیفیتى در عرصه عمومى ظاهر شود؟ و دیگر اینکه تعامل و برخورد او با دیگران چگونه باید باشد؟

مقاله حاضر تنها محور «کیفیت حضور زن در اجتماع» را بررسی کرده و در جستجوى پاسخ به این پرسش هاست:
1. اسلام براى حضور زن در عرصه عمومى چه تدبیرى اندیشیده است؟
2. آیا زن و مرد در این جهت مساوى اند یا براى حضور زن، شروط ویژه اى وجود دارد؟
3. در صورت وجود شروط ویژه، این شروط کدام است؟

ادامه مطلب...

پروفسور رابرستون (کشیش معروف اسکاتلندی):

قرآن مقدّس در مورد دو رویى، کینه، تکبر، غرور، بى‏عدالتى و انواع آن، بسیار سخت گیر و در مورد صفات نیک از قبیل صبر، حق‏شناسى، صداقت و ترس از خدا، بسیار مصّر و جدّى است.

اسلام‏شناسى غرب، صفحه 56

 زن و کیفیت حضور او در اجتماع از منظر قرآن (1)

عمر بگذشت به بى‏حاصلى و بوالهوسى = اى پسر جام مى‏ام ده که به پیرى برسى
چه شکرهاست در این شهر که قانع شده‏اند = شاهبازان طریقت به مقام مگسى
دوش در خیل غلامان درش مى‏رفتم = گفت اى عاشق بیچاره تو بارى چه کسى
با دل خون شده چون نافه خوشش باید بود = هر که مشهور جهان گشت به مشکین نفسى
لمع البرق من الطور و آنست به = فلعلى لک آت بشهاب قبس *
کاروان رفت و تو در خواب و بیابان در پیش = وه که بس بى‏خبر از غلغل چندین جرسى
بال بگشا و صفیر از شجر طوبى زن = حیف باشد چو تو مرغى که اسیر قفسى
تا چو مجمر نفسى دامن جانان گیرم = جان نهادیم بر آتش ز پى خوش نفسى
چند پوید به هواى تو ز هر سو حافظ = یسر الله طریقا بک یا ملتمسى

* :

سوره مبارکه مریم، آیه 53

سوره مبارکه طه، آیه 9

سوره مبارکه قصص، آیه 29

سوره مبارکه نمل، آیه 7

پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله فرمود: برای قرآن ظاهری و باطنی است، ظاهر آن حکم و باطن آن علم است. ظاهر آن زیبا و دل ‏انگیز و باطن آن ژرف و عمیق است. آن را نجومی، و بر نجوم آن نجومی است. (در تفسیر عیاشی، ج 1، ص 3 به جای کلمه "نجوم"، به معنی ستارگان و دسیسه‏ها، کلمه "تخوم" به معنی مرزها و حدود آمده است.) شگفتی‏های آن از شماره بیرون است و غرایب و عجایب آن کهنه نمی‏شود، در آن چراغهای هدایت و مشعلهای حکمت است ...

 اصول کافی، ج 2، ص 599

اهمیت شب قدر در قرآن

در طول سال، ساعات، روزها، شبها و ماهها و اساساً زمانهای متفاوتی وجود دارد. اما در میان همگی این زمانها، بعضی به واسطه عنایت و توجه خداوند و اثراتی که بر این زمانها مقرر شده یا اتفاقاتی که در آنها روی داده یا می‌دهد، دارای اهمیت، شرافت و عظمت ویژه‌ای هستند. یکی از این زمانها شب قدر است. در آیین اسلام، این شب با ارزش‌ترین و برترین شب در طول سال است. اهمیت این شب تا حدی است که نه تنها آیات مختلفی از سور قرآن کریم درمورد خصوصیات این شب نازل شده، بلکه سوره‌ای مستقل (1) نیز به این نام و در خصوص شب قدر در قرآن کریم وجود دارد.

ادامه مطلب...

«شب 21 رمضان، شب شهادت مرد مردان و شب قدر»

دیشبو چطور گذروندین؟ حالشو بردین؟

به من که خیلی فاز داد؛ بعد از دو سال. آخه سال قبل همچین شبی توی اتوبوس، توی جاده بودم. اومدم یکمی دعا بخونم، مجبور بودم چراغ بالای سرم را روشن کنم که صدای کناریام در اومد. دیدم داره کباب میشه، بیخیال شدم و رفتم تو حال خودم که بیشتر ضد حال بود تا حال.

امسال هم نزدیک بود از دست بدم و نباشم، ولی خدا خواست و جور شد که این روزها را بیام اصفهان. دیشب زدم بیرون؛ خواستم مثله قدیما برم مسجد الکریم که حاج آقا حسن امامی دعا قرآنشو میخونن و حال و هوایی درست میکنند. رفتم، اما دیدم که فرق میکنه با سالهای قبل، شنیدم که حال حاج آقا خوب نیست و امسال آقای دانشمند معروف! مراسم را برگذار میکنند. (اللهم اشف کل مریض)

برگشتم و رفتم به سمت گلزار شهدا که تا حالا نرفته بودم یه همچین شبهایی اونجا. ماشاءالله؛ چه جمعیتی!!! نمیشد قدم از قدم برداشت. بلاخره بعد کلی معطلی رفتم داخل.حسینیه که نمیشد رفت، هر جایی میشد نشست، مردم نشسته بودند؛ توی باغچه، روی قبرها، همه جا زن و مرد نشسته بودند. وضعیتی بود واسه خودش، چند بار سخنران و مداح واسه حجاب تذکر دادند و اینکه اسباب گناه درست نشه توی این شب عزیز، اما... . کم نبودند دختر و پسرهایی که داشتند مکانشونو با طرفشون ست میکردند، کم نبودند از این اکیپهای مجردی که اومده بودند گردش تا احیاء. البته که اونجا هم پر بود از آدمای با صفا؛ ولی من حال نکردم و زدم بیرون.

این بار رفتم توی یه مسجدی که سر و صدای خاصی نداشت، اسمش مسجد بهشت بود و برای من که واقعا بهشت شد. دیگه همونجا اطراق کردم و ... . چه حالی داد، جای همه دوستان خالی؛ با اینکه توی یادم جاشون خالی نبود. امیدوارم به یاد من هم بوده باشند.

هر چی بود گذشت و یه شب بیشتر نمونده، شب 23. میگن مهمترین بین این سه شبه. خدا کنه هیچ کدوممون از دست ندیم و بتونیم درک کنیم شب قدر را. دعا کنین که منم بتونم بعد یه سال ریا و گناه و نا پاکی، از این فرصت استفاده کنم که شاید خودش با کرمش بپوشونه همه بدیهام را.

دعای فرج هم یادمون نره

التماس دعا

قرآن و شب قدر

ما قرآن را، در شبی با برکت و خجسته (شب قدر)، فرو فرستادیم، تا خلق را بیاگاهانیم و هشدار دهیم.

در برخی از احادیث آمده است که راوی به امام جعفر صادق علیه السلام می‌گوید:
درباره شب قدر، به من اطلاعاتی بدهید! آیا این شب، فقط در روزگاران گذشته [مثلا روزگار حیات پیامبر صلی الله علیه و آله] بوده است و اکنون دیگر نیست، یا این که شب قدر، در هر سال، هست؟ امام می‌فرماید: "لو رفعت لیلة القدر، لرفع القرآن" – اگر شب قدر را بردارند، قرآن را نیز بر می‌دارند.(1)
این بیان امام صادق علیه السلام اشاره است به فلسفه غایی نزول انسان به زمین. جهان ارضی، از آن رو منزلگاه انسان قرار داده شد، تا انسان در این منزلگاه، آزمایش شود، و کامل و ناقص، و سعید و شقی، از هم باز شناخته آید، و سرانجام، انسان به حرکت تکاملی و کمالی بپردازد، و به سوی خدا برود. این امر مستلزم برقرار بودن جهان ارض است. برقرار بودن جهان ارض، مستلزم حکمت و تقدیر، و اجرا و تدبیر است، و این همه مربوط به شب قدر و تنظیم امور، و حضور ولی و حجت است. پس از برقرار شدن اینها همه، کتاب شناخت و عمل لازم است. پس حکمت بقای جهان ارضی، حرکت تکاملی انسان است، در رابطه با کتاب و حجت. و چون برداشتن شب قدر، به منزله بر هم زدن جهان ارضی است، این است که در صورت برداشته شدن شب قدر، قرآن نیز برداشته خواهد شد. و تکلیفی و فعلی و حرکتی باقی نخواهد بود. پس تا جهان هست، شب قدر هست، و تا شب قدر هست، قرآن است. و تا این دو هست، حجت هست، که صاحب شب قدر هست، و حامل علم قرآن. و تا این هر دو هست، امکان حرکت و فعل و تکامل هست. و هر حرکت و فعلی، در صورتی تکامل و کمال است، که به پیروی از این دو انجام یابد، و در خط تعلیمی و ارشادی این دو (کتاب و حجت) قرار داشته باشد – آری: "… ما ان تمسکتم بهما لن تضلوا." چون برداشتن شب قدر، به منزله بر هم زدن جهان ارضی است، این است که در صورت برداشته شدن شب قدر، قرآن نیز برداشته خواهد شد. و تکلیفی و فعلی و حرکتی باقی نخواهد بود. پس تا جهان هست، شب قدر هست، و تا شب قدر هست، قرآن است. و تا این دو هست، حجت هست، که صاحب شب قدر هست، و حامل علم قرآن. و تا این هر دو هست، امکان حرکت و فعل و تکامل هست. و هر حرکت و فعلی، در صورتی تکامل و کمال است، که به پیروی از این دو انجام یابد، و در خط تعلیمی و ارشادی این دو (کتاب و حجت) قرار داشته باشد.
بدینگونه این بیان امام نیز اشاره است به همان حکمت عمیق، و راز عظیم وجود و ارتباط و امتزاج هدایت تکوینی و هدایت تشریعی، و رابطه مستقیم "حجت صامت" – یعنی: "قرآن"، با "حجت ناطق" – یعنی: امام. و این تعلیم، توضیح سخن معروف پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله است، در "حدیث ثقلین"، که در پیش ذکر شد. در بسیاری از متون "حدیث ثقلین" این جمله نیز آمده است:
"لن یفترقا حتی یردا علی الحوض."
- این دو نهاد گرانبها (که در میان امت می‌گذارم و می‌روم، یعنی: قرآن و امام)، تا روز قیامت، که در لب حوض کوثر، نزد من باز آیند، از یکدیگر جدا نشوند.
در پایان این بحث، مطلب عظیم دیگری قابل اشاره است و آن مطلب، رابطه علم امام است با "شب قدر" از سویی، و با "قرآن کریم" از سویی دیگر. آیا آن چه از امور و مقدرات، در شب قدر، بر امام عرضه می‌گردد، و در مرحله تحقق و اجرا، به دست امام اجرا می‌شود، در چه ارتباطی با قرآن کریم، و آیات، و علوم و کلمات، و اسرار قرآن قرار دارد؟ این مسئله، از نظر شناخت ابعاد گوناگون قرآن کریم، و بواطن آیات، و قدرت‌های نهفته در آنها، اهمیت بسیار دارد. خواص واقعی آیات، که گاه در جاهایی ذکر شده است – به این شناخت بستگی دارد، و تحقق آن خواص نیز، بیشتر، در گرو پیدا کردن علمی از این رشته است.
در تایید این موضوع، یادآوری این امر نیز مفید است، که می‌بینیم نزول قرآن در شب قدر بوده است، بلکه در سوره "قدر" و سوره "دخان" نخست سخن از نزول قرآن، در این شب رفته است، و سپس خود شب قدر و محتوی و حقایق آن بیان گشته است.
علی و شب قدر
امام علی علیه السلام در حدیثی که برخی از مقامات خویش را برای حارث همدانی یاد می‌کند، می‌گوید: "مرا در شب قدر، همه ساله، نیرویی افزون رسد. و این در فرزندانم که نگهبانان دینند، چنان آمدن شب و روز، تا قیامت باقی است." (2) امام صادق علیه السلام – به نقل از پدر خویش – گوید:
هنگامی، علی علیه السلام، سوره "انا انزلناه" را می‌خواند، که فرزندانش، حسن و حسین، در نزد او بودند. حسین به پدرش عرض کرد: ای پدر، وقتی تو این سوره را می‌خوانی، شیرینی و حلاوت دیگری از آن حس می‌شود؟ ما قرآن را، در شبی با برکت و خجسته (شب قدر)، فرو فرستادیم، تا خلق را بیاگاهانیم و هشدار دهیم. در این شب، هر کاری، بر طبق حکمت، فیصله می‌یابد، و تعیین می‌گردد. این همه به فرمان ماست، که فرشتگان را فرو می‌فرستیم.
حضرت علی علیه السلام فرمود: ای فرزند پیامبر و ای فرزند من! من از این سوره چیزی می‌دانم که تو (اکنون) نمی‌دانی. چون این سوره فرود آمد، جد تو پیامبر صلی الله علیه و آله مرا خواست. وقتی نزد او رفتم، سوره را خواند، آنگاه دست خویش را به روی شانه راست من نهاد و فرمود: ای برادر و وصی من، و ای ولی امت من پس از من، و ای جنگنده بی امان با دشمنان من … این سوره، پس از من، از آن تو است، و پس از تو، از آن دو فرزند تو است. جبرئیل – که در میان فرشتگان او برادر من است – حوادث یک سال امت مرا (در شب قدر) به من خبر می‌دهد. پس از من این اخبار را به تو خواهد داد. "و لها نور ساطع، فی قلبک و قلوب اوصیائک الی مطلع فجر القائم" – و این سوره، در قلب تو، و در قلب اوصیای تو، همواره، نوری تابناک خواهد افشاند، تا به هنگام طلوع سپیده دمان ظهور قائم.(3)
لیله مبارکه
شب قدر، در قرآن کریم، علاوه بر سوره "قدر"، در سوره "دخان" نیز مطرح گشته است. در آیات آغاز این سوره، از نزول قرآن در شب قدر، و تعیین امور بر طبق حکمت، سخن رفته است:
"انا انزلناه فی لیلة مبارکه، انا کنا منذرین. فیها یفرق کل امر حکیم. امرا" من عندنا، انا کنا مرسلین."(4)
- ما قرآن را، در شبی با برکت و خجسته (شب قدر)، فرو فرستادیم، تا خلق را بیاگاهانیم و هشدار دهیم.
در این شب، هر کاری، بر طبق حکمت، فیصله می‌یابد، و تعیین می‌گردد. این همه به فرمان ماست، که فرشتگان را فرو می‌فرستیم.
در این آیات نیز، سخن از شب قدر و شب تقدیر و برکت است، و سخن از نزول قرآن است، و فرود آمدن فرشتگان به امر خدا: در این لیله مبارکه، قرآن را فرستادیم. در این شب، هر امری، بر طبق حکمت، فیصله می‌یابد، و جدا جدا تقدیر و تعیین می‌شود.
در این آیه نیز، فعل به صورت مستقبل (یفرق) ادا شده است، و دلالت بر استمرار دارد، می‌فهماند که این تفریق و تحکیم امور، همواره در چنین شبی انجام می‌پذیرد.
تنظیم امور، در طول زمانی، مستلزم اجمال و تفصیل است، یعنی: نخست همه امور را به طور کلی تعیین کنند، و سپس جزئیات آن را در جریان تحقق قرار دهند. فرض کنید: شما برنامه و مخارج یک ساله خود را، همراه کارها و وظایفی که دارید، ابتدا در نظر می‌گیرید و تعیین می‌نمایید. سپس در طول سال، بر طبق آن برنامه تعیین شده، به طور دقیق و منظم، عمل می‌کنید. این حقیقت که لازمه طبیعی نظم و تنظیم است، و مربوط است به "تفریق" امور، یعنی: فیصله دهی و جدا نهی یک یک امور و مسائل، در حدیثی یاد شده است. در این حدیث، امام صادق علیه السلام می‌فرماید:
قال: "فیها یفرق کل امر حکیم" فکیف یکون حکیما، الا ما فرق … (5)
خداوند فرموده است: "در این شب، هر کاری استوار و با حکمت، معین می‌شود". و چگونه چیزی، استوار و با حکمت تواند بود، مگر آنچه به طور مشخص، برنامه‌ریزی و تعیین شده باشد؟
بنابراین، جریان یافتن استوار و منظم امور گوناگون در عالم، با این همه ژرفی و پهناوری، با میلیاردها میلیارد اجزا و افراد، و با میلیاردها میلیارد قانون و ناموس چنین است که نخست در برنامه‌ای دقیق، و تقدیر حکیمانه مقرر می‌گردد، و سپس در ارتباط با خلیفه خدا در زمین (یعنی: مجری و ناظر اجرا)، به مرحله تحقق می‌رسد. و بدینگونه، این آیات همه دلالت دارد بر استمرار وجود "حجت خدا" در زمین. و اکنون، حجت خدا در زمین، و واسطه فیض، و ولی مطلق، و به تعبیر شیخ بهاء الدین عاملی: "صاحب اسرار خدایی در این جهان"(6)، امام موعود، قطب دوران، روح جهان، حقیقت زمان، و عدل قرآن، حضرت حجت بن الحسن المهدی است، صلوات الله و سلامه علیه. و او خود، صاحب شب قدر است، و آستان اعلای او، محل فرود آمدن روح و فرشتگان است در شب قدر. در حدیث است که:
مردمان، در شب قدر، در حال نمازند و دعا و مسئلت کردن از درگاه خدا و صاحب این امر، سرگرم است به کار فرشتگانی که نزد او فرود می‌آیند و مقدرات و امور و پرونده حوادث سال را پیش او می‌آورند … (7)


پاورقی‌ها:
1- نورالثقلین، ج 5، ص 621.
2- بشارة المصطفی لشیعه المرتضی، ص 4 چاپ دوم نجف.
3- البرهان، ج 4، ص 487.
4- سوره دخان، آیه 3- 5.
5- تفسیر "البرهان"، ج 4، ص 487.
6- در قصیده معروف او: "وسیله الفوز و الامان فی مدج صاحب الزمان"، در این بیت: امام الوری، طود النهی، منبع الهدی و صاحب "سر الله" فی هذه الدار. 29بیت، از این قصیده بلند و زیبا، با ترجمه، در "ادبیات و تعهد در اسلام" آورده شده است، صفحات 340 – 348.
7- "نورالثقلین"، ج 5، ص 641.

در این سوره، از شب ارزش آفرینى و اندازه‏گیرى و مقدرات انسان سخن به میان آمده است. شبى که از هزار ماه برتر است.

و در یکى از شبهاى ماه رمضان (21 یا 23) قرار دارد. و شبى است که قرآن در آن بر قلب پیامبر نازل گشته است. شب اتصال مطلق میان زمین و ملکوت اعلاست و فرود آمدن فرشته‏ها از آسمان، و شب سلامتى است.

تا حالا فکر کردین که چقدر این قرآن دوست داشتنی ما مورد توجه غیر مسلمونا هم هست؟

نمیدونم واسه شما چقدر میتونه نظر و دید افراد برجسته دنیا -که اصلا مسلمون نبودند-، در مورد قران جالب باشه؟!

اما علاوه بر خودم، برای چند نفر از اطرافیان و دوستان هم خیلی جالب بود. به همین خاطر میخوام بهتر از قبل تو این بخش وبلاگ، مطلب عرضه کنم.

خوشحال میشم نظرات همتون را بدونم تا روند مطلوبتری داشته باشم.

اینبار یه جمله از تولستوی در مورد قرآن را انتخاب کردم که امیدوارم جالب باشه واستون:

تولستوی (فیلسوف بزرگ روسى):

قرآن، مشتمل بر تعلیمات و حقایق روشن، آشکار و سهل است که عموم افراد بشر از هر طبقه‏اى مى‏توانند از آن بهره‏مند گردند.

پیشرفت سریع اسلام، صفحه 52